V četrtek, 25. oktobra 2018 ob 18. uri sta Esperantsko društvo Maribor in »Literarna hiša«, ki jo vodi pesnik, kolumnist in kulturni organizator Marjan Pungartnik, povabila Mariborčane k predstavitvi več ko 800 strani velikega formata obsežne knjige univ. prof. Carla Minnaje in dr. Giorgia Silferja z naslovom »Historio de la esperanta literaturo«. To je pregled leposlovne literature, se pravi lirike, proze, dramatike in esejistike, ki se je začela s prvim dnem po rojstvu mednarodnega jezika esperanta, se pravi ob izidu prve knjige »Lingvo Internacia« dr. L. L. Zamenhofa v letu 1887 v Varšavi. Skupno delo, ki sta si ga avtorja razdelila po literarnih žanrih, sta končala z letom 1993, profesor Minnaja pa je na lastno pobudo dopisal tudi pregled najnovejše literature v mednarodnem jeziku, od leta 1993 do danes. Knjiga je doslej doživela že tri ponatise in dve dopolnjeni izdaji.

Dr. Giorgio Silfer, ki je sicer dobro znan tudi slovenskim članom pisateljskega kluba PEN, saj je reden gost na blejskih srečanjih svetovnega kluba PEN, prav po njegovi zaslugi pa je pred 20 leti mednarodna organizacija PEN priznala esperantu status literarnega jezika in sprejela v svoj krog samostojni klub esperantskega PEN, je v esperantu podal najprej nekaj osnovnih informacij o tem, kako je ta knjiga nastala in kako je sestavljena, nato pa je v daljšem delu povzel zgodovino esperantske literature s posebnim poudarkom na »prestolnice« te literature, ki so si sledile v zapovrstju: Varšava, Pariz, Budimpešta, nato pa London in tudi druga središča esperantskega kulturnega in literarnega življenja. Začetek budimpeštanske »šole« pa je bilo življenje vojnih ujetnikov med prvo svetovno vojno v sibirskih taboriščih (ki jih ne smemo primerjati z uničevalnimi taborišči iz komunističnega obdobja ruske zgodovine), kjer je nekaj madžarskih ujetnikov vodilo tečaje mednarodnega jezika, saj so jetniki vseh mogočih narodnosti potrebovali skupen jezik, da so se lahko sporazumevali, tam pa se je izoblikoval tudi pisatelj Julius Baghy, ki je na osnovi tamkajšnjih doživetij napisal še danes priljubljeno zgodbo La Verda Koro, ki je posebej primerna za začetnike kot prvo daljše berilo, ki naj ga preberejo v mednarodnem jeziku.

Po izčrpni predstavitvi, ki jo je v slovenščino prevajal Vinko Ošlak, je sledila razprava, vprašanja udeležencev in znova izčrpni Silferjevi odgovori. Tako obsežno in temeljito delo je tudi za največje dvomljivce dokaz, kako esperanto ni »igrača iz kabineta«, ampak živ jezik, ki privablja vedno nove avtorje, v zadnjem času tudi iz Afrike. Zaklad izvirne esperantske literature nemoteno raste dalje, zabetonirani predsodki nasprotnikov zamisli in realnosti mednarodnega jezika pa ohranjajo svojo trdoto in nedovzetnost za kakršen koli resen pogled v realnost – stvari pa jasno pokažejo, da beton in asfalt le za nekaj časa lahko zadušita rast, prej ali slej pa moč življenje prebije plast betona ali asfalta in se prebije na svetlobo in pokaže vso moč svoje biti.

Vinko Ošlak

Ĵaude, 25-an de Oktobro 2018 je la 18-a horo Esperanto Societo Mariburgo kaj »Literatura domo«, mastrata de la poeto, kolumnisto kaj kultura organizanto Marjan Pungartnik, invitis la urbanojn de Mariburgo, partopreni la prezentadon de pli ol 800-paĝa grandformata libro elplume de prof-o Carlo Minnaja kaj d-ro Giorgio Silfer kun la titolo »Historio de la esperanta literaturo«. Tio estas trarigardo de la beletra literaturo, do de liriko, prozo, dramoj kaj eseoj, kiu komenciĝis en la unua tago post la naskiĝo de la internacia lingvo de d-ro L. L. Zamenhof en la jaro 1887 en Varsovio. La komuna verko, kiun la aŭtoroj inter si dividis laŭ la literaturaj ĝenroj, estis finita per la jaro 1993, sed prof-o Minnaja laŭ sia propra iniciato kontribuis ankaŭ la trarigardon de la plej nova literaturo en la internacia lingvo ek de la jaro 1993 ĝis niaj tagoj. La libro ĝis nun atingis tri postpresadojn kaj du eldonojn kun aldonoj.

D-ro Giorgio Silfer, cetere tre bone konata al la slovenaj PEN-anoj, ĉar regula gasto ĉe la konferencoj de PEN internacia en Bledo, kaj ĝuste per lia merito antaŭ 20 jaroj la internacia PEN rekonis Esperanton literatura lingvo kaj akceptis memstaran esperantan PEN-on, en Esperanto prezentis unue bazajn informojn pri la estiĝo de la libro kaj ĝia strukturo, poste li per pli ampleksa parolo resumis la historion de la esperanta literaturo kun aparta emfazo de la »metropoloj« de tiu literaturo, kiel ili sinsekve aperis: Varsovio, Parizo, Budapeŝto, poste Londono kaj ankaŭ aliaj centroj de la esperanta kultura kaj literatura vivo. La komenco de la budapeŝta »skolo« estis la vivo de la militkaptitoj dum la unua granda milito en la kampadejoj en Sibirio (kiujn oni ne komparu kun la mortigajn koncentrejoj el la komunisma epoko de Ruslando), kie kelkaj hungaraj militkaptitoj organizis kursojn de Esperanto, ja la kaptitoj el pluraj etnoj bezonis komunan lingvon. Tie formiĝis ankaŭ la verkisto Julius Baghy, kiu surbaze de la travivaĵoj tie verkis ĝis nuntempe popularan rakonton La Verda Koro, aparte konvena legaĵo por la komencantoj kiel unua pli longa legaĵo en la internacia lingvo.

Post la elĉerpa prezentado, kiun en la slovenan lingvon tradukis Vinko Ošlak, sekvis diskuto, demandoj de la partoprenantoj kaj denove elĉerpaj respondoj de d-ro Silfer. Tiel ampleksa kaj ĝisfunda verko estas ankaŭ por la plej obstinaj skeptikuloj pruvo, ke Esperanto ne estas »ludilo kabineda«, sed viva lingvo, kiu invitas novajn kaj novajn autorojn, en lasta tempo eĉ el Afriko. La trezoro de la origina esperanta literaturo senĝene kreskas, dum la betonitaj antaujuĝoj de la kontraŭuloj de la ideo kaj realo de la internacia lingvo retenas sian durecon kaj nekapablon sin serioze konfronti kun la realo – sed la aferoj klare demonstras, ke la betono kaj la asfalto nur dum certa tampo povas sufoki la kreskon, sed pli-malpli frue la forto de la vivo trabatas la tavolon betonan au asfaltan sub la lomon, montrante la potencon de sia esto.

Vinko Ošlak

Esperanta civito pri prelego en Maribor: http://www.esperantio.net/index.php?id=3639